یازدهمین پیشنشست همایش بینالمللی تحلیلهای اخلاقی حامیان جنین با عنوان «اخلاق زیستپزشکی و چالشهای حقوقی و تقنینی انتخاب جنین: از ویرایش ژنی تا غربالگری پیش از تولد»، با ارائه دکتر احمد امی در تاریخ یکشنبه دوم آذرماه ۱۴۰۴ از ساعت ۱۰ الی ۱۲در تالار شهیدسلیمانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
در این نشست که با دبیری آقای ذوالفقار ناصری برگزار شد، دبیر نشست با اشاره به عنوان نشست گفتند امروزه فناوریهای زیستپزشکی و تکنولوژی ژنتیک از جمله انتخاب جنین، ویرایش ژنی و غربالگری پیش از تولد تحول عظیمی در سلامت باروری و کنترل بیماریهای ژنتیک ایجاد کردهاند و تحولات خیرهکننده زیستفناوری در دهههای اخیر، مرزهای سنتی اخلاق زیستپزشکی را دگرگون ساخته است. فناوریهای ویرایش ژنی، تشخیص ژنتیک پیشکاشت و غربالگری پیش از تولد، دامنه انتخاب جنین را از پیشگیری درمانی به سوی مهندسی ژنوم و ارتقای صفات رساندهاند؛ امری که پرسشهای بنیادینی در باب حدود خودآیینی والدین، کرامت ذاتی انسان و مسئولیت دولت در تنظیم این مداخلات برانگیخته است.
در ادامه دکتر احمد امی با اشاره به اهمیت و حساسیت فناوریهای زیستپزشکی و تکنولوژی ژنتیک در امر درمان و انتخاب صفات برتر، گفتند این امر امروزه حساسیتهای زیادی را در میان مدیران بهداشت و درمان و مدیران اجتماعی و نیز مردم ایجاد کرده است که آیا افزون بر درمان بیماریها و غربالگری پیشاتولد میتوان از فناوریهای ژنتیک در انتخاب و گزینش ژنهای برتر و باهموش استفاده کرد یا نه و آیا این امر از نظر اخلاق پزشکی امری قابل قبول است؟
ایشان با توضیح فرایند شکلگیری جنین و توضیح DNA و DGD گفتند فناوری DGD که در سال ۱۹۸۰ شناسایی شد، پیشتر برای درمان و انتقال بیماریهای وخیم به کار گرفته شد؛ ولی امروزه به سمت انتخاب جنین و تشخیص نوع جنینهای باکیفیت هم رفته است. اخلاق زیست پزشکی هشدار میدهد که هدف علم نباید به امور غیرپزشکی و غیردرمانی کشیده شود. در امر ویرایش ژنی ما حساسیتهای بیشمار سقط جنین را نداریم؛ ولی این پرسش مبنایی مطرح است که آیا بشر چنین اجازهای دارد یا نه؟
ایشان گفتند با توجه به سه اصل (۱) صیانت از کرامت زیستی؛ (۲) آزادی علمی و (۳) عدالت زیستی میتوان به این نتیجه مهم رسید که استفاده از فناوریهای زیستپزشکی و تکنولوژی ژنتیک تنها در زمینه درمان و پیشگیری از بیماریهای جنین و یا بهبودی جنین قابلیت استفاده دارد و برخی قوانین داخلی نیز از این امر و ویرایش ژنی در زمینۀ بهداشت و درمان حمایت میکنند، ولی ما از نظر اخلاقی و مدیریت فردی و اجتماعی و نیز قوانین داخلی هیچگونه مجوزی برای انتخاب ژنهای برتر، جنینهای ارتقایافته و یا با هوش و… در آینده نداریم و این امر اختلالهای زیادی در امر اجتماعی ایجاد میکند و مدالخلات غیرلازم و غیراخلاقی و غیرقانونی در امر طبیعی است و نباید بدان حوزه ورود داشته باشیم. نیز هرگونه قانون و قانونگذاری در آینده باید با توجه به کرامت ذاتی انسان صورت گیرد.
نتیجه اینکه فناوریهای زیستپزشکی و تکنولوژی ژنتیک باید در خدمت آرمان نجات انسان باشد و بر اصل نیکوکاری مبتنی باشد و فقط درمان انسان را اصل قرار دهد و مواردی مانند مداخلات انتقال صفات اصلاحشده و … اخلاقی نیست. ویرایش ژنی باید بر اساس سه اصل کرامت ذانی انسانی، شفافیت و رضایت و نظارت قانونی و بین نسلی صورت گیرد.
این نشست علمی در نهایت با طرح پرسشهایی از دکتر امی و ارائه پاسخهای ایشان به مسائل مطرحشده خاتمه یافت.
