نشست افتتاحیه از سلسله‌نشست‌های «مدرسه حکمرانی اسلامی (۵): حکمرانی زمینه‌ساز» با عنوان «سیاست‌گذاری فرهنگی در حکمرانی زمینه‌ساز» روز ۱۱ بهمن ۱۴۰۳ با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین استاد احمد واعظی و دبیری علمی حجت‌الاسلام والمسلمین محمود ملکی‌راد در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
در ابتدای این نشست، استاد واعظی با تأکید بر اینکه «سیاست‌گذاری فرهنگی بخشی اجتناب‌ناپذیر از امر حکمرانی است»، به تشریح جایگاه بنیادین فرهنگ در شکل‌گیری حیات فردی و اجتماعی پرداخت. وی گفت: «عرصه زندگی، ساختارهای اجتماعی، الگوهای رفتاری و سبک زندگی همگی تحت تأثیر فرهنگ هستند و فرهنگ از نظر رتبی بر این امور تقدم دارد.»
واعظی با اشاره به نقش دستگاه ادراکی انسان در تعامل با امیال، علایق و نظام ارزشی، افزود: «فرهنگ، زیربنای تمام کنش‌های فردی و جمعی بشر است. نظریه اعتباریات علامه طباطبایی (ره) به‌خوبی نشان می‌دهد که ادراک و اراده انسان چگونه تحت تأثیر باورها و مطلوبیت‌های فرهنگی شکل می‌گیرند.»
وی ادامه داد: «در طول تاریخ، همواره میان حکومت و حکمرانی پیوندی ناگسستنی وجود داشته، اما مفهوم حکمرانی در دوران معاصر به پدیده‌ای پیچیده‌تر و فراتر از معنای سنتی خود تبدیل شده است.»
استاد واعظی در بخش دیگری از سخنان خود، با مرور نمونه‌های تاریخی، نقش امر فرهنگی در حکمرانی را تبیین کرد و سیره پیامبر اسلام(ص) را نمونه‌ای ممتاز در این زمینه دانست. همچنین به نقش فرهنگ در حکمرانی بنی‌امیه اشاره کرد و گفت: «بنی‌امیه برای تثبیت حکومت خود، از دو ابزار فرهنگی یعنی ترویج جبرگرایی و سبّ امیرالمؤمنین(ع) بهره گرفتند. این اقدامات نشان می‌دهد که فرهنگ، ابزاری تاریخی در خدمت حکمرانی بوده است.»
او افزود: «تفاوت امروز با گذشته در این است که در دوران گذشته توجه به امر فرهنگی در حکمرانی امری موردی و مقطعی بود، اما امروز به ضرورتی دائمی تبدیل شده است. سیاست‌گذاری فرهنگی دیگر یک انتخاب نیست، بلکه جزء لاینفک نظام حکمرانی در دنیاست.»
واعظی در پایان، رشد فناوری، رسانه و جهانی‌شدن را از مهم‌ترین دلایل توجه نظام‌های مدرن به حکمرانی فرهنگی دانست و گفت: «تهدیدهای فرهنگی و امکان نفوذ در جوامع دیگر از طریق رسانه‌ها، دولت‌ها را به سمت سیاست‌گذاری فرهنگی سوق داده است. آن‌ها دریافته‌اند که فرهنگ می‌تواند عامل پیشرفت اقتصادی، اجتماعی و صنعتی باشد.»
در بخش پایانی نشست، حاضران به طرح پرسش‌هایی پرداختند و استاد واعظی به آن‌ها پاسخ گفت.
