گزارش کرسی علمی  الگو و اسلوب تفسیر مسئله‌محور راهبردگرا

کرسی علمی الگو و اسلوب تفسیر مسئله‌محور راهبردگرا با ارائه دکتر محمد تقی دشتی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و معاون پژوهشی مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی در پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن برگزار شد. در این جلسه بیان شد که یکی از کارویژه نهاد علم، مساعدت به ساحت‌های مختلف اجتماع، در راستای حل مسائل و موانع توسعه‌ است. این امر در جامعه اسلامی صبغه دیگری پیدا می کند و علوم اسلامی برای حل مسائل نظام اسلامی از اهمیت شایانی برخوردار و پژوهش های حوزوی و اسلامی مهم‌ترین حلقه اتصال نهاد علم به نهاد اجرا محسوب می شود. به عبارتی مهم ترین رسالت این نهادها کمک به حل مسئله است. منطق حکم می‌کند که به‌استثنای تعدادی از پژوهش‌های حوزوی که در راستای توسعه مرزهای دانش طراحی می‌شوند، اغلب پژوهش‌ها برای حل مسائل کاربردی جامعه انجام شوند به همین دلیل اکثر تحقیقات نهادهای علمی جامعه اسلامی باید صبغه کاربردی – راهبردی داشته باشند و مسیر مسئله تا راهبرد و راهکار را طی کنند. در حال حاضر بیشتر پژوهش های علوم انسانی کشور مسئله‌محور نیستند و این امر در پژوهشگاههای مرتبط با نهادهای حوزوی نیز صادق است. این مقاله قصد دارد ضمن بیان اهمیت مسئله‌محوری در پژوهش‌ها، اسلوب و روش نوینی برای تفسیر قرآن کریم بر اساس مسائل کاربردی ارائه کرده و به این هدف دست یابد که پژوهشهای قرآنی، مسائل جامعه را حل کنند. روش مشخص برای این منظور روش پژوهشی «SPM» است. در الگوی ارائه‌شده، در وهله اول مسئله از درون نظام‌واره مسائل موضوعی یا روش‌ تقاضامحور مشارکتی انتخاب وسپس به‌طور کامل تبیین می‌شود. در مرحله دوم وضعیت مطلوب مسئله در اسناد و فرامین بالادستی استخراج و به‌صورت واضح ترسیم می‌شود. در مرحله سوم عنوان پژوهشی دقیق استخراج شده و به تیم پژوهش قرآنی واگذار می گردد. در مرحله چهارم وضعیت شناسی مسئله انجام شده و با جایگاه مسئله در قرآن کریم تطبیق داده می شود. در مرحله پنجم علت شناسی مسئله در پژوهشها و در قرآن کریم انجام می گردد. در مرحله ششم راهبردها و راهکارهای قرآنی برای حل مسئله استخراج و سپس پیشنهادات دقیق تقنینی و اجرایی و قضایی به‌صورت دقیق و ناظر به واقعیات ارائه می‌شوند.
حجج اسلام جناب استاد یوسفی مقدم، دکتر فیروزی مهر و دکتر بهمنی ناقدان این کرسی بودند و پس از ارائه مباحث توسط دکتر دشتی به نقد و بررسی دیدگاه ایشان پرداختند. مقایسه و تطبیق این دیدگاه با روش تفسیر شهید صدر، توجه به ویژگی‌های خاص قرآن، جایگاه ورود قرآن پژوه و تیم پژوهشی در این فرآیند، ارائه دیدگاه به صورت مطالعه موردی و بازآفرینی دیدگاه بر اساس عناصر پنج گانه روش‌مندی تفسیر از جمله نکات و نظراتی بود که از سوی ناقدان و اساتید حاضر در جلسه ارائه شد.