در تاریخ اول آذرماه ۱۴۰۴ دهمین پیش نشست همایش بین المللی تحلیلهای اخلاقی حامیان جنین با عنوان تکامل جنین انسان با ارائه دکتر حسن حسنی بافرانی استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی کاشان و متخصص علوم تشریحی در سالن شهید سلیمانی برگزار شد.
دکتر حسنی بافرانی در ابتدا تاریخچهای از علم جنین شناسی ارائه داد. در ابتدا معنای جنین را متذکر شدند که به هر چیز پوشیده و پنهان اطلاق میشود و از این رو به فرزند پوشیده در رحم مادر جنین گفته میشود. در ادامه سیر تاریخی جنینشناسی را از پیش ارسطو پی گرفتند. پیش از ارسطو رحم زن را چون کشتزاری برای رشد تکامل منی مرد به حساب میآوردند. ارسطو، نخستین دانشمندی بود که ۳۴۰ سال قبل از میلاد مسیح به مطالعات علمی در زمینه جنین¬شناسی پرداخت که او را اغلب “پدر علم جنینشناسی قدیم” مینامند. در قرن چهارم پیش از میلاد، دو نظریهی مهم را مطرح نمود:
-اپیژنزEpigenesis : جنین بتدریج از حالتی نابسامان و نامتمایز به موجودی کامل تبدیل میشود.
- پیش شکلگیری:Preformation جنین از قبل در تخمک یا اسپرم وجود دارد.
نظرات و کتابهای ارسطو در قرن چهارم قبل از میلاد تا قرن هفدهم میلادی در مجامع علمی، مقدس به شمار میرفت. وی عقیده داشت که جنین از خون حیض پدید میآید و منی نقشی جز درانعقاد آن ندارد.
در قرن اول تا پنجم میلادی تفکرات رومی و مسیحی اولیه مطرح بود. جالینوس (۱۲۹–۲۱۶ میلادی): جالینوس نظریههای ارسطو را گسترش داد و تشکیل جنین و نقش جفت و بند ناف را توصیف کرد.
دانشمندان مسیحی اولیه جنینشناسی را اغلب از منظر الهیات تفسیر میکردند و بر نقش روح در تکامل جنین تأکید داشتند.
در قرون وسطی عصر طلایی اسلام (قرن هشتم تا سیزدهم میلادی) دانشمندانی مانند ابوعلی سینا و ابننفیس به پیشرفت دانش جنینشناسی کمک کردند و مراحل رشد جنین را توصیف کردند.
در اروپا جنینشناسی عمدتاً بر اساس متون قدیمی بود و به دلیل محدودیتهای مذهبی و فرهنگی، پیشرفت چندانی نداشت.
شناخت جنین در طب سنتی ایران اسلامی بر مجموعهای از آگاهیها، تجربه¬های علمی و عقاید دینی و سنتی استوار بوده است. دانشمندانی نظیر، علی بن رَبَّنِ طبری (۱۹۲ـ ۲۴۷ق/ ۸۰۸ـ ۸۶۱م)، محمد بن زکریّای رازی (۲۵۱ـ ۳۱۳ق/ ۸۶۵ـ ۹۲۵م)، علی بن عباس اهوازی (۳۳۸ـ ۳۸۴ق /۹۴۹ـ ۹۹۴م).
در قرن شانزدهم در رنسانس مشاهدات اولیه جنین شناسی شکل گرفت. لئوناردو داوینچی (۱۴۵۲–۱۵۱۹): داوینچی، طرحهای دقیقی از جنین انسان بر اساس کالبدشکافی ایجاد کرد، اگرچه کارهای او در آن زمان چندان شناخته شده نبود. آندریاس وسالیوس (۱۵۱۴–۱۵۶۴): وسالیوس مشاهدات جنینشناسی را در اثر خود گنجاند.
قرن هفدهم: میکروسکوپ و نظریههای جدید.
قرن هیجدهم: جدال بین اپیژنز و پیش شکلگیری
قرن نوزدهم: بنیانهای جنینشناسی مدرن
قرن بیستم: جنینشناسی مولکولی و تجربی
قرن بیست و یکم: سلولهای بنیادی و مهندسی ژنتیک
مراحل مختلف تکامل جنین در قرآن کریم: مراحل مختلف تکامل جنین از انعقاد نطفه، انتقال به رحم، تبدیل به علقه، تبدیل به مضغه، تشکیل استخوان و پوشش با آن با گوشت، تسویه و تعدیل اعضا، دمیده شدن روح، تعیین جنسیت جنین، شکلگیری ظاهری جنین، مدت زمان بارداری، پردههای جنینی را با توجه به آیات قرآن تبیین کردند و سپس مراحل مختلف تکامل جنین را از منظر علم پزشکی توضیح دادند: هفته اول تخمگذاری و لقاح اسپرم با تخمک، هفته دوم لانه گزینی بلاستوسیست و تشکیل دیسک جنینی دو لایه ای، هفته سوم و چهارم تشکیل دیسک جنینی سه لایه ای و تکامل بیشتر سیستمهای بدن جنین به صورت ابتدایی در پایان ماه اول حاملگی، رویان حدود ۴ میلیمتر طول دارد.
در ماه سوم تکامل: رشد سریع بدن جنین، برگشت روده ها به شکم، خون سازی در کبد، بدن جنین توسط موهای کرکی پوشیده می شود، مراکز استخوان سازی در استخوان های دراز و جمجمه، ترشح ادرار به داخل مایع آمنیون وبا سونوگرافی جنسیت جنین مشخص می شود
در ماه چهارم تکامل:
رشد موهای بدن جنین
چهره جنین شبیه انسان می شود
تکامل چشم تا هفته ۱۴
حرکت دست و پاها در هفته هشتم شروع می شود ولی توسط مادر تشخیص داده نمی شود.
طحال عضو خون ساز می شود.
در تخمدان جنین مونث تا هفته ۱۶ فولیکول ها تشکیل می شود.
صفرا به داخل دوازدهه ترشح می شود.
سلول های پوششی، موکوس، صفرا در سیستم گوارش جنین به داخل آمنیون رها می شود
در ماه پنجم تکامل
پوست جنین توسط ماده پنیری شکل پوشیده می شود.
طرح ابروها و موی سر مشخص می شود
حرکت دست و پاها توسط مادر تشخیص داده می شود.
طحال عضو خون ساز می شود.
چربی قهوه ای در بدن جنین، برای تنظیم دمای بدن ایجاد می شود.
در جنین مونث تا هفته ۱۸ رحم تشکیل می شود.
در جنین مذکر بیضه ها شروع به پایین رفتن از ناحیه کمر می کنند
در ماه ششم تکامل
پوست جنین صورتی رنگ و چروکیده می شود.
در جدار حبابچه های ریه جنین سورفاکتانت برای کاهش کشش سطحی تولید می شود تا بتواند برای تنفس اماده شود.
شکاف پلکی باز می شود.
طحال عضو خون ساز می شود.
چربی قهوه ای در بدن جنین، برای تنظیم دمای بدن ایجاد می شود.
در جنین مونث تا هفته ۱۸ رحم تشکیل می شود.
در جنین مذکر بیضه ها شروع به پایین رفتن از ناحیه کمر می کنند.
در ماه هفتم تکامل
شکاف پلکی باز می شود.
مغز قرمز استخوان عضو خون ساز می شود.
ریه ها برای تنفس اماده می شود.
در ماه هشتم تکامل
مردمک جنین به رفلکس نوری واکنش نشان میدهد.
در جنین مذکر بیضه ها به نزدیکی دیوار جلویی شکم می رسد.
به علت ایجاد چربی پوست بدن جنین صاف و ظاهر فربه می یابد.
ناخن انگشتان پا در هفته ۳۰ ظاهر می شود.
در ماه نهم تکامل
ناخن انگشتان دست از نوک انگشتان دست جلوتر می رود.
ناخن انگشتان پا رشد بیشتری می کند.
در انتهای این ماه در جنین مذکر بیضه وارد کیسه بیضه می شود.
در هفته ۱۴ ۱۶ درصد بدن جنین را تشکیل می دهد و در هفته های آخر روزانه ۱۴ گرم به این چربی اضافه می شود.
