زمان و مکان برگزاری: پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، ـــ
ارائه‌دهنده: حجت‌الاسلام و المسلمین علی اسدی
ناقد: حجت‌الاسلام و المسلمین حمیدرضا مطهری
دبیر علمی: حجت‌الاسلام و المسلمین محمد فکوری
آغاز نشست
جلسه با قرائت آیاتی از قرآن کریم توسط دبیر علمی آغاز شد. وی ضمن تسلیت ایام سوگواری سیدالشهدا(ع) و یاران باوفایش، از مسئولان پژوهشکده، ارائه‌دهنده و ناقد برای فراهم‌کردن فضایی علمی و معنوی در ترویج اندیشه‌های حسینی قدردانی کرد.
محورهای اصلی ارائه
حجت‌الاسلام علی اسدی پس از یادآوری جایگاه بنیادین «حق کرامت انسانی» در آموزه‌های اسلامی، به تبیین دو گونه کرامت پرداخت:
| گونه کرامت | تعریف | عوامل مؤثر |
|---|---|---|
| تکوینی | شرافت ذاتی و خدادادی هر انسان | خلقت الهی، روح و فطرت |
| اکتسابی | مرتبه‌ای افزوده که با ایمان و عمل صالح حاصل می‌شود | ایمان، عمل، انتخاب اخلاقی |
سپس ایشان «نماگرها» یا شاخص‌های کرامت در اندیشه و سیره امام حسین(ع) را در دو سطح نگرشی و رفتاری دسته‌بندی کرد.
- نماگرهای نگرشی
- نفی حکومت جائرانه
- مخالفت با تبعیض و بی‌عدالتی در اجرای قانون
- تقبیح سرکوب مخالفان
- ردّ استبداد و خودکامگی
- نماگرهای رفتاری
- آزادی بردگان و رفع تبعیض نژادی
- سخاوت، بخشندگی و همنشینی با فرودستان
- احترام به آزادی، انتخاب و کرامت انسان‌ها
- گذشت، مدارا و پرهیز از خشونت
- ایستادگی در برابر تحقیر و ظلم
نقد و پیشنهادهای ناقد
حجت‌الاسلام حمیدرضا مطهری با اذعان به اهمیت و اصالت موضوع، نکات زیر را برای ارتقای پژوهش طرح کرد:
- تفکیک سطوح نماگر و مصداق
- برخی مصادیق (مانند آزادی بردگان) خود «نماگر حریت» هستند و باید از شاخص کلان تفکیک شوند.
- تخصیص زمانی شاخص‌ها
- پیشنهاد دو بخش‌بندی زمانی:
- پیش از نهضت: اطاعت از امام حسن(ع)، مخالفت با حاکم ظالم، تکریم خویشاوندان (به‌ویژه دختران).
- حین نهضت عاشورا: تلاش برای نجات جان حتی دشمنان، نفی تبعیض نژادی و جنسیتی، احترام به دیدگاه مخالف.
- پیشنهاد دو بخش‌بندی زمانی:
- غنی‌تر کردن بُعد مستندات
- استفاده از منابع تاریخی و روایی متنوع برای هر نماگر جهت افزایش عمق استدلال.
جمع‌بندی دبیر علمی
حجت‌الاسلام محمد فکوری تأکید کرد که با بهره‌گیری از اندیشه و سیره امام حسین(ع) می‌توان شاخص‌های روشنی برای کرامت انسانی استخراج کرد؛ شاخص‌هایی که نه‌تنها جنبه الهی و اخلاقی دارند، بلکه در عرصه‌های حقوق بشر، عدالت اجتماعی و مقاومت در برابر ظلم نیز راهگشا هستند.
سخن پایانی
نشست با سپاس از حضار حضوری و مجازی و اهدای صلوات به روح مطهر سیدالشهدا(ع)، شهدا و امام راحل(ره) به پایان رسید.
