چهارمین نشست علمی تخصصی جوانی جمعیت و قدرت نظامی بامشارکت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، مرکز مطالعات راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران و برخی از مقامات ارشد نظامی ارتش جمهوری اسلامی ایران روز یکشنبه ۱۳ اسفند سال ۱۴۰۲ در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
به گزارش مرکز همکاری‌های علمی و بین‌الملل در این نشست دکتر محمد ثناگویی‌زاده اصفهانی استادیار پژوهشکده الهیات و خانواده، دکتر مجید جعفریان استادیار پژوهشکده الهیات و خانواده و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عیسی زاده دانشیار پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم از پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به ارائه بحث پرداختند.
در این نشست علمی تاثیر افزایش جمعیت جوان بر افزایش قدرت نظامی و امنیت، مولفه‌های مثبت جمعیت با کیفیت علمی و ماهر مورد توجه قرار گرفت.
ثناگویی‌زاده مهمترین محورهای بحث خود را اهمیت جوانی جمعیت، وضعیت جمعیت ایران، دلایل کاهش فرزندآوری را قرار دادند و گفتند: هر دلسوزی باید در جوانی جمعیت فعالیت کند اگر همین روند را داشته باشیم این پنجره جمعیتی را از دست خواهیم داد و وارد چاه جمعیتی می شویم. جمعیت اقتصاد را تضعیف نمی‌کند بلکه اقتصاد تابع رشد جمعیت است. از نظر نظامی جمعیت یکی از مولفه ها مهم استراتژیک و راهبردی است.
وی بیان کرد: یکی از مراحل رشد روانی در بزرگسالی زایش است. یکی از این زایش‌ها از طریق فرزندآوری است. ثناگویی‌زاده همچنین برخی از مهمترین مزایای فرزند آوری را برشمرد و گفت: سلامت عمومی جامعه با تعداد فرزندان رابطه مستقیم دارد. میزان امید به زندگی در چند فرزندها بیشتر است. فرزندانی که همشیره دارند انسجام بالاتری دارند. فرزند بیشتر اختلالات روانی هم کمتر است. میزان رضایت از زندگی برای والدین که فرزند بیشتری دارند باز بیشتر است و کیفیت زناشویی بیشتری دا ند.
وی تصریح کرد. زوج‌ها وقتی رابطه بهتری داشته باشند، فرزندآوری هم در میان آنها زیاد می‌شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهد فرزند آوری پایداری بیشتر زندگی را دارد و همچنین وجود فرزند هزینه‌های بیشتری برای طلاق دارد.
ثناگویی به برخی از عوامل کاهش فرزند آوری ازدواج از جمله کاهش ۱۵ درصد ازدواج، افزایش ۱۶ درصدی طلاق، افزایش میانگین ازدواج از ۱۸ به ۲۸، از بین رفتن خانواده‌های گسترده، افزایش میزان تجرد قطعی، افزایش نگهداری از حیوانات خانگی اشاره کرد و به برخی از راهکارها از جمله تبلیغات خوب و هنرمندانه از طرف صدا و سیما، توجه به نیازهای آموزشی بانوان، توجه به تقویت هویت همسری و مادری، بیمه و بازنشستگی زنان خانه‌دار، مشاوره‌های تخصصی قبل از ازدواج دانست.
عیسی نیا دیگر ارائه دهنده این نشست گفت: در بعد سخت افزاری خوبیم ولی در بعد نرم افزاری پیشرفتی نداشتیم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب به این موضوع پرداختند. باید به زیر ساخت‌ها توجه کنیم. رهبری فرموده‌اند فرزندآوری ما حتی در حد جانشینی هم نیست. ایشان فرمودند که باید به شکل نهضت به آن نگاه کرد. راهکار را کسی می دهد که خطر را فهمیده باشد. راه حل این مشکل از نظر رهبری ریشه یابی دقیق این مسائل است. این پژوهش‌ها باید تقسیم شوند در عرصه‌های مختلف پژوهش کنند و در نهایت راه حل خودشان را ارائه دهند. نمی‌توان یک نسخه کلی برای همه بخش‌ها تزویج کرد.
وی همچنین گفت: در کنار فرهنگ سازی باید اقناع نخبگان را مورد توجه قرار دهیم. آنها را نسبت به مزایای فرزندآوری قانع نکنیم نمی‌توانیم کاری انجام دهیم. ما دچار انحراف از قرآن شدیم و همین‌ها مشکلاتی را برای ما به وجود آورده است.
مجید جعفریان دیگر ارائه دهنده این نشست مهاجرت و مسئله جمعیت در ایران را مورد توجه قرار دارد. وی مولفه‌های جمعیت را به دو مولفه مستقیم و غیرمستقیم تقسیم کرد و به موج مهاجرت‌ها از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۲۳ پرداخت. که بیشتر شامل اساتید و دانشجویان، متخصصان و نیروهای ماهر در کار، فعالان سیاسی و عمومی بوده است و بیشترین مهاجر پذیری را از کشورهای افغانستان، سوریه و عراق دانست و در ادامه به سه رویکرد اساسی در نسبت میان مهاجرت و جمعیت از جمله روانشناسی اجتماعی درون فردی و جمعی، مردم‌شناختی و جامعه شناختی پرداخت.
