در سال روز شهادت امام موسی بن جعفر(ع) و در ایام الله دهه فجر کرسی ترویجی با عنوان «تاثیر انقلاب اسلامی بر تشیع» با ارائه دکتر سید حسین فلاح زاده عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) و مدیر گروه فرهنگ و تمدن پژوهشکده سیره و تاریخ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در تاریخ ۱۷ بهمن ماه ۱۴۰۲ در اتاق جلسات پژوهشکده تاریخ و سیره برگزار شد.
به گزارش مرکز همکاری‌های علمی و بین‌الملل، در این نشست علمی پس از بیان مطالب مقدماتی توسط دبیر جلسه دکتر حاجی زاده، آقای دکتر فلاح زاده کلیتی در باره جریان تشیع در طول تاریخ بیان کردند. بیان شد که شیعه در طول تاریخ هرگاه خلافت و حاکمیت اهل سنت قدرت داشته، رو به ضعف رفته و هرگاه خلافت و حاکمیت اهل سنت رو به ضعف رفته، تشیع قدرت پیدا کرده و رشد داشته است. شیعه تا پایان دوره عباسیان عمدتا در حال ضعف بوده و پس از حمله مغولان و سپس تشکیل دولت صفوی فرصت پیدا کرده و رشد یافته است. پس از صفویه نیز مذهب شیعه در ایران تداوم پیدا کرده و از اکثریت برخوردار بوده است. با ظهور انقلاب اسلامی باز یک دوره فرصت دیگر برای شیعه پیدا شده و با پیدایش انقلاب اسلامی و سپس تشکیل نظام اسلامی، شیعه در عرصه‌های مختلف از این انقلاب تاثیر پذیرفته است.
بنابراین عرصه‌های تاثیرگذاری انقلاب اسلامی بر شیعه را در سه عرصه کلی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی- اقتصادی می‌توان دید. در عرصه سیاسی تاثیرات مثبت را می‌توان در این امور دید: تاسیس نظام سیاسی شیعه، احیاء و پیاده‌سازی نظریه ولایت فقیه، تداوم بخشی به قدرت سیاسی، تاسیس سازمان های برجسته سیاسی و امنیتی و نظامی، حضور سیاسی فعال در منطقه و بین الملل، کمک به رشد گروههای شیعه در خراج از ایران، تلاش در جهت تغییر اندیشه‌ورزی شیعه از عرصه‌های فردی به عرصه‌های کلی، فعال کردن و همراه کردن برخی از گروههای سنی با خود. در همین عرصه آسیب ها شامل: فقدان تجربه و آمادگی کافی در عرصه حکمرانی، غلبه یافتن نگرش سیاسی و امنیتی بر سایر عرصه ها، ایجاد چند دستگی سیاسی در اتخاذ راهبرد و شکل گیری گروههای رقیب در میان اهل سنت است. در عرصه فرهنگی دستاوردها شامل: احیاء اسلام شیعی و تضعیف سایر هویت‌ها، مطرح شدن اسلام و تشیع در عرصه جهانی، رشد و تحول نسبی در حوزه های علمیه، شکل گیری مراکز علمی و آموزشی جدید و گسترش مراسمات مذهبی بوده است. از آسیب های این عرصه به آفت های پدیدار شده در مراسمات مذهبی و پیاده نشدن فرهنگ شیعی به طور کامل بوده است. در عرصه اجتماعی و اقتصادی نیز دستاوردهای انقلاب اسلامی شامل رشد جمعیت شیعه در جهان، تشکیل موسسات اقتصادی داخلی و خارجی، کمک به اقشار ضعیف جامعه و بهبود وضعیت زندگی آنها، خروج روحانیت شیعه از انزوا می‌باشد. از آسیب های این عرصه مواردی چون تحریم ها، ظهور فسادهای مالی و اداری، عدم اجرای کامل عدالت و بروز برخی از ناخوشایندی‌ها در عرصه اقتصادی اشاره شد. دکتر فلاح زاده در مجموع تاثیر انقلاب اسلامی بر شیعه را بسیار زیاد و حتی بسیار بیشتر اصفویه دانستند. در ادامه آقای دکتر حسین قاضی خانی عضو هیات علمی گروه تاریخ تشیع و مدیر این گروه ایراد اصلی بحث را گستردگی آن مطرح کردند و بیان کردند با وجود این گستردگی، بحث علمی چندانی نمی توان مطرح کرد. سپس بیان شد که خوب است در مباحث به دخالت مردم در عرصه های مختلف و یا به تعبیری به مردم سالاری دینی هم توجه شود. همچنین در بحث فرهنگ شیعه یا نهادهای فرهنگی تاثیرگذار شیعه بیشتر بحث شود که انقلاب ما چقدر تاثیر داشته است.
در ادامه دکتر مجید احمدی کچایی دیگر عضو هیات علمی گروه تاریخ تشیع پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) ابتدا از روند گسترش نسبی شیعه امامیه در طول تاریخ سخن گفتند. سپس بیان شد که چند دستگی در میان شیعه پس از انقلاب اسلامی کاهش یافته است. در عرصه فرهنگی نیز انقلاب تاثیر مثبت فراوانی داشته است اما ما نتوانستیم قانون مداری را به صورت نهادینه در کشور داشته باشیم. در پایان حضار در جلسه مباحثی را مطرح کردند و آقای دکتر فلاح زاده به برخی از ایرادات پاسخ دادند. دکتر فلاح زاده در خصوص گستردگی بحث ضمن اینکه پذیرفتند که بحث کلی و کلان است اما بیان کردند که نگاه کلان و کلی هم یکی از ضروریان هر بحثی است و می تواند شناخت ما را دقیق‌تر کند.
