کرسی ترویجی: مدیریت تعارض در سیره پیامبر(ص) الگویی برای مدیران امروز روز ۱۶ بهمن ۱۴۰۲ با ارائه حسین قاضی خانی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
به گزارش مرکز همکاری‌های علمی و بین‌الملل، این کرسی با تبریک ایام الله دهه فجر و توضیحات مقدماتی در معرفی کرسی وارائه کننده و ناقد آن آغاز شد و بیان شد که پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام برای تحقق اهداف و برنامه¬ها و درراستای رسالت ذاتی پژوهشکده مبنی بر تبیین سیره معصومان علیهم السلام و هم¬چنین با هدف نقش¬آفرینی در نظام نوپای اسلامی و جریان مسئله محوری که در مجموعه دفتر تبلیغات مطرح شده به این مسئله می¬پردازد که از مطالعه سیره معصومان علیهم السلام چه الگوهایی در عرصه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می¬توان ارائه نمود که در نظام جمهوری اسلامی کاربرد داشته باشد؟ و بیان شد که کرسی ترویجی مدیریت تعارض در سیره پیامبر(ص) الگویی برای مدیران امروز(با تاکید بر مسائل فرهنگی) در همین راستا باهدف معرفی الگوهایی برای تعارضات فرهنگی برای بهره برداری مدیران عرصه مسائل فرهنگی در جامعه انجام می-شود؛
دکتر حسین قاضی¬خانی ارائه دهنده کرسی ابتدا با نگاهی به ادبیات بحث توضیحاتی¬درباره واژگان¬کلیدی و موضوعات مهم بحث¬داشتنداز جمله؛
- مفهوم مدیریت و معنای مورد نظر از آن در این کرسی که در سه محور۱) مهارت درک رفتار گذشته افراد و چرائی رفتارها، ۲)پیش بینی رفتار آینده و در نهایت ۳) توان ایجاد تغییر رفتار دانستند.
- رابطه انگیزش و رفتار: دراین راستا اشاره داشتند رفتارها برگرفته از اندیشه، باور، جایگاه اجتماعی اقتصادی، سیاسی و کلا مرتبط به مسائل انگیزشی افراد است و کنترل رفتار ها می¬تواند با کنترل عوامل انگیزشی صورت گیرد.
- تعارض؛ سپس به مفهوم تعارض، فرایند شکل گیری، زمینه¬ها و عوامل شکل¬گیری آن اشاره داشت که تعارض صرفا رویکرد منفی نگرانه و اختلافی نیست و می¬تواند بعد مثبت هم داشته و ناظر به تداخل رفتارهاست و حل تعارض هم با تکنیکهایی مانند مذاکره مصالحه و.. ممکن است.
- زمینه ها و عوامل شکل گیری تعارض: سپس به اهمیت شناخت زمینه ها و بروز تعارض در جامعه پرداخته و تلاش برای بهره گیری از بهترین راهکارها برای پیشگیری یا برون رفت از تعارض در سیره رسول خدا اشاره داشتند.
ایشان بیان داشتند که وجود تعارض و اختلاف در میان افراد هر جامعه امری طبیعی است. در راستای پیشرفت جامعه نیاز است تا به مدیریت تعارض توجه ویژه شود زیرا عدم مدیریت تعارض‌ها کار را به اختلاف و تنش خواهد کشانید. در بحث مدیریت سازمان به مساله تعارض و مدیریت آن توجه شده است و به نظر می‌رسد در جامعه نیز نیازمند توجه به مدیریت تعارض هستیم. در مطالعه سیره رسول خدا(ص) مشاهده می‌شود حضرت در دوران مدینه به مدیریت اختلافات آن جامعه هم در بحث پیشگیری و هم در بحث برون‌برد از تنش توجه داشته است. مسأله‌ای که مدیران امروز جامعه ایران نیز به آن نیاز دارند.
بعد فرهنگی مسائل جامعه از آن اموری است که مدیریت تعارض در آن جایگاه ویژه می‌یابد. تفاوت اندیشه‌ها، اختلاف آداب و رسوم، تنوع قومی و … از اموری هستند که تعارض در بعد فرهنگی را سبب می‌شوند. در بعد فرهنگی رسول خدا(ص) به اموری مانند تغییر نگرش‌ها، ارائه الگو برای مسلمانان و … توجه داشته‌اند. در جامعه ایران نیز به دلیل تنوع قومی و مذهبی، اختلاف اندیشه‌ها و … تعارض در بعد فرهنگی جامعه چهره نشان می‌دهد که لازم است مسئولان به مدیریت آن در بخش پیشگیری و برون رفت از تعارض ها توجه ویژه داشته باشند. در کتاب رسول خدا (ص) و مدیریت تنش‌های مدینه تلاش شده است از بعد تاریخی با ارائه شواهد و بیان حوادث به نمونه‌هایی از راهکارهای پیامبر در مدیریت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مدینه پرداخته شود. در این کرسی تکیه بر مسائل فرهنگی با توجه به جامعه ایران خواهد بود.
بعد از توضیحات ارائه کننده، دکتر سید حسین فلاح زاده به نکاتی در نقد و یا تکمیل بحث اشاره داشتند؛
۱.در بیان مقدماتی با اشاره به دو نگاه کاملا متضاد درباره جامعه(جامعه صحنه همگرائی و تکامل انسانها یا صحنه واگرایی و جنگ انسانهاست) یکی از نکات مقدماتی لازم برای ارائه این بحث را پرداختن به این موضوع دانستندکه ادیان بنحو عموم و دین اسلام برای حل مشکل تعارضات میان انسانهادر جوامع چه نقشی داشته و چه راهکاری ارائه نموده¬اند؟ به نظر می¬رسد با توجه به توصیه¬های اخلاقی اسلام و سیره پیامبر در موضوعاتی مانند ایثار، گذشت، عفو، توصیه به رعایت حقوق دیگران و.. همه نمایانگر اصل مدارا و تأکید بر فراهم ساختن زمینه برای زندگی مسالمت¬آمیز همراه با محبت و صلح و آرامش در اسلام باشد و حال آنکه متأسفانه منابع تاریخی ما بیشتر به ابعاد جنگ¬ها سیره سیاسی پیامبر پرداخته و در مقایسه کمتر به ابعاد رأفت و رحمت در سیره پیامبر(ص) پرداخته شد.
- در ادامه به این نکته پرداختند که مناسب بود ابتدا به این مسئله بپردازند که راهکارهای کلی رسول خدا(ص) برای حل تعارضات چه بود؟مثلا پیمان نامه مدینه در ابتدای امر از سوی پیامبر با گروه ها و قبایل مختلف ساکن در مدینه، مبنای زیست اجتماعی جامعه مدینه بود و در ادامه ورود به حوزه فرهنگ و اقدامات حکومتی پیامبر پرداخته شود که حل تعارضات فرهنگی در ذیل آن دیده شود.
- نکته سوم ضرورت تفکیک دو نگاه در سیره پیامبر، یک نگاه از منظر حل تعارض و نگاه از منظر سیاستگذار فرهنگی، که لازم است در متن اصلی و مباحث کرسی لحاظ شود.
درادامه حاضرین در جلسه نیز نکاتی درباره مباحث مطرح شده مطرح نمودند از جمله اینکه به نمونه¬ها و مصادیق کمتر پرداخته شد و مطالب صرفا ادعا بود، با تک نمونه¬ها نمی¬توان ادعای کلی سیره برای حل تعارض استخراج نمود. در بخش پایانی دکتر قاضی خانی به نکات حاضرین و ناقد محترم پاسخ گفتند.
